Et Yemek Doğanın Kanunu mudur?
Veganlar et yemediklerini söyledikleri zaman bazı insanlar “ama et yemek doğanın kanunu” derler. O zaman aslan da geyiği yememeliymiş. Bizim yaptığımız doğal değilmiş.
Bilim insanları bundan yaklaşık 50.000 yıl önce insanların ahlaki evriminin oluştuğunu söylüyor, bu konuyla ilgili daha önce de bir yazı yazmıştım. Biz neyin ahlaken doğru neyin yanlış olduğunu düşünebiliyoruz. Kendimizi benzetmeyi çok sevdiğimiz aslanlar çiftleşmek istedikleri dişi aslanların yavrularını bulup öldürdükleri zaman aslanı kınayıp yaptığı davranışı ahlaksızlık olarak nitelendirmiyoruz. Çünkü aslanların ahlaki olarak doğruyu ve yanlışı ayırt etme özellikleri yok.
Peki ya aynı şeyi bir insan yapsaydı ve birlikte olmak istediği kadının çocuklarını öldürseydi? Ya da şempanzelerde doğal olduğu gibi zorla cinsel ilişkiye girmek isteseydi? (rape in the animal kingdom) Bu sefer onu toplumdan uzaklaştırmaya çalışır, en büyük cezayı çekmesini isterdik. O halde neden aslanın geyiği yemesini doğal kabul ediyor ve hayvanları yememizi bu şekilde gerekçelendiriyoruz da aslanların çocukları öldürmelerini doğal kabul edip kendi hayatımıza uygulamıyoruz?
Çünkü ahlaki evrimimiz bize kişinin istemediği bir davranışa maruz bırakılmasının doğru olmadığını söylüyor. Peki, Hayvanların acıdan kaçınma isteklerini Türkçe, İngilizce ya da almanca söyleyemiyor olmaları onların ölmek istedikleri anlamına mı gelir?
İngiliz Filozof Jeremy Bentham 1789’da “the question is not, Can they reason?, nor Can they talk? but, Can they suffer?” demiş ve hayvanları neden öldürmememiz gerektiğini çok basit bir şekilde açıklamış. Acı çekmek. Bir canlının insan dilini konuşmaması, insan kadar zeki olmaması istemedikleri şeyleri dile getirmemeleri onları öldürülebilecekler listesine koymamalı.
Doğal olan ahlaki olmak zorunda değildir
Hayvanları öldürmek, onları yemek, doğal olanın bu olması ya da bugüne kadar hep böyle olması ile gerekçelendirilemez. Geçmişte insanların yaptığı ancak bugün yapıldığı taktirde toplumdan dışlanmaya gidecek çok sayıda insan davranışı var. Örnek olarak Bugünlerde 12-17 yaş arası çocukların biyolojik olarak doğurganlık açısından en verimli zamanları olduğu söylendi ve ardından tartışma başladı. Geçmişte 12-17 yaş arası doğumların doğal kabul edildiğini söyleyebiliriz. Ama bugün doğal olup olmadığına değil ahlaki olup olmadığına bakıyoruz. Yani her doğal kabul edilen davranışı mutlaka ahlaki filtremizden geçirmeliyiz.
Bir yanıt bırakın