🧪 Trastuzumab Deruxtecan (Enhertu): Yeni Nesil ADC Tedavisi
Kanser tedavisinde hedefe yönelik ilaçlar ve antikor ilaç konjugatları (ADC – Antibody Drug Conjugates) son yıllarda büyük bir atılım yaptı. Enhertu (trastuzumab derukstekan), bu yeni nesil akıllı ilaçlardan biri olarak öne çıkmakta ve özellikle HER2 ekspresyonu olan meme, mide ve akciğer kanseri gibi hastalıklarda umut vadetmektedir.
🔍 Enhertu Nedir?
Enhertu, bir antikor-ilaca konjuge tedavidir (ADC).
Yani bir monoklonal antikor (trastuzumab) ile güçlü bir kemoterapi ajanı (derukstekan) moleküler düzeyde birleştirilmiştir. Bu yapı sayesinde kemoterapi etkisi sadece HER2 proteinini taşıyan hücrelerde yoğunlaşır. Sağlıklı dokular daha az etkilenir.
⚙️ Nasıl Çalışır?
- Trastuzumab kısmı, HER2 proteinine bağlanarak hücreye giriş yapar.
- Hücre içine girdiğinde derukstekan serbest kalır.
- Derukstekan, DNA hasarına neden olarak hücreyi öldürür.
- “Bystander effect” sayesinde, ilacın etkisi çevredeki düşük HER2 ekspresyonlu hücreleri de etkileyebilir.
Bu mekanizma sayesinde Enhertu, sadece HER2 pozitif değil, HER2-low tümörlerde bile etkilidir.
🎯 Hangi Kanserlerde Kullanılır?
1. Metastatik Meme Kanseri
- HER2 pozitif hastalarda, trastuzumab ve diğer tedavilerden sonra etkili
- Ayrıca HER2-low meme kanseri hastalarında da onay almıştır
- DESTINY-Breast04 çalışması bu alanda dönüm noktasıdır
- PFS ve OS avantajı sağlamıştır
2. Mide Kanseri (Gastrik Adenokarsinom)
- HER2 pozitif mide veya gastroözofageal bileşke kanserlerinde, önceki tedavilere yanıt alınamayan durumlarda etkilidir
3. Akciğer Kanseri (NSCLC)
- HER2 mutasyonu pozitif ileri evre NSCLC hastalarında umut verici sonuçlar
- DESTINY-Lung01 çalışması bu alanda önemli veri sağlamıştır
📊 DESTINY-Breast04 Çalışmasından Bulgular
- Hasta grubu: HER2-low, HR+ veya HR– metastatik meme kanseri
- PFS: Enhertu kolunda 10.1 ay vs. kemoterapi kolunda 5.4 ay
- OS: Enhertu kolunda 23.4 ay vs. kemoterapi kolunda 16.8 ay
- Yanıt oranı: %52.3 vs. %16.3
📌 Sonuç: Enhertu, HER2-low meme kanserinde ilk onaylanan ilaç oldu.
⚠️ Yan Etkiler ve Güvenlik
Enhertu genelde iyi tolere edilir, ancak bazı yan etkiler ciddi olabilir:
- İnterstisyel akciğer hastalığı (ILD) / Pnömonit: Ciddi ve bazen ölümcül olabilir
- Bulantı, yorgunluk, kusma, saç dökülmesi
- Miyelosupresyon (nötropeni, anemi, trombositopeni)
➡️ Bu nedenle hastalar tedavi süresince dikkatle izlenmelidir.
🧬 Kime Uygundur?
- HER2 pozitif ya da HER2-low tümör profili olan hastalar
- Daha önce en az bir sistemik tedavi almış olan ileri evre hastalar
- İyi performans durumu olan, akciğer toksisitesi riski düşük hastalar
➡️ Tedaviye başlamadan önce mutlaka HER2 durumu immünohistokimya (IHC) ve gerekirse in situ hibridizasyon (ISH) ile doğrulanmalıdır.
🤔 HER2-Low Ne Demek?
- IHC skoru 1+ veya 2+ ve ISH negatif olan tümörler
- Bu grup daha önce “HER2 negatif” sayılıyordu, ancak Enhertu ile bu tanım değişti
- Enhertu, HER2-low hastalar için yeni bir tedavi penceresi açtı
💡 Avantajları
- Kemoterapiye göre daha seçici etki → daha iyi tolerans
- HER2 ekspresyonu düşük hastalarda bile etkili
- Yeni tedavi hattı alternatifi sunar
- Bazı hastalarda uzun süreli yanıtlar elde edilebilir
📌 Sonuç ve Değerlendirme
Enhertu, antikor ilaç konjugatlarının geldiği en ileri noktayı temsil eden çığır açıcı bir ajan olarak öne çıkıyor.
Özellikle HER2-low hastalarda sağladığı ilk ve tek onaylı seçenek olması, tedavi paradigmasını değiştirmiştir.
İmmünhistokimyasal alt tiplerin daha hassas değerlendirilmesiyle kişiye özel tedavi imkanları genişlemektedir.
Bu ilaç, onkolojide hem klinisyenlerin hem de hastaların geleceğe dair umutlarını artıran yeni bir dönemi temsil ediyor.